Alburon KOLGECI
Neutraliteti i Zvicrës është gurthemel i politikës së saj të jashtme. Ai përfshin paanshmërinë në konfliktet ndërkombëtare, ndërsa mbetet thellësisht e angazhuar në çështjet humanitare dhe proceset e ndërtimit të paqes. Megjithatë, gjatë dekadave të fundit, kjo pozicion ka hasur sfida të reja, pasi forcat e armatosura zvicerane janë përfshirë gjithnjë e më shumë në misione për ruajtjen e paqes. Ky ekuilibër delikat është më i dukshëm në Kosovë, ku kontingjenti zviceran SWISSCOY ka qenë aktiv që nga viti 1999, si pjesë e misionit të NATO-s për ruajtjen e paqes KFOR.
Kërkimi im i fundit fokusohet te perceptimi i neutralitetit zviceran në Kosovë dhe hedh dritë mbi mënyrën se si prezenca ushtarake zvicerane perceptohet në një shoqëri pas-konfliktit. Duke u bazuar në intervista të zhvilluara me qytetarë kosovarë, rezultatet zbulojnë një imazh të nuancuar të perceptimit të neutralitetit zviceran në terren.
Neutraliteti i Zvicrës në ruajtjen e paqes
Komuniteti ndërkombëtar e njohu zyrtarisht Zvicrën si shtet neutral në vitin 1815, gjatë Kongresit të Vjenës. Neutraliteti i saj karakterizohet nga një paanshmëri e armatosur dhe një pozicion i qartë i mos-pjesëmarrjes në luftëra jashtë kufijve të saj. Sidoqoftë, përballë kërcënimeve në rritje për sigurinë globale, Zvicra është angazhuar më shumë në misione ndërkombëtare për ruajtjen e paqes, duke ruajtur statusin e saj si një vend neutral. Kontingjenti SWISSCOY në Kosovë ilustron këtë ndryshim, duke kontribuar në konsolidimin e paqes, por pa marrë pjesë në luftime direkte; për shembull, duke ofruar mbështetje logjistike, mjekësore dhe operacionale.
Roli i SWISSCOY në Kosovë
Kosova është në qendër të përpjekjeve ndërkombëtare të Zvicrës për promovimin e paqes. SWISSCOY u krijua në vitin 1999, si pjesë e KFOR-it të udhëhequr nga NATO, për të kontribuar në stabilizimin e rajonit. Fillimisht, duke ofruar mbështetje logjistike dhe mjekësore, SWISSCOY ka evoluar, duke marrë një rol gjithnjë e më të integruar brenda KFOR-it dhe misionit të tij për ruajtjen e paqes. Kjo bëhet gjithmonë në përputhje me politikën e neutralitetit të Zvicrës, duke u abstenuar nga luftimet.
Sfidat me të cilat përballet Zvicra janë të sigurojë që neutraliteti i saj të njihet dhe respektohet, ndërkohë që luan një rol aktiv në zonat e konfliktit. Ky dilemë reflektohet në perceptimin lokal të misionit të SWISSCOY, i cili ishte objekt i këtij studimi rasti.
Perceptimi i neutralitetit zviceran në Kosovë
Nga intervistat e kryera me një grup të larmishëm qytetarësh kosovarë, dalin pikëpamje të ndryshme për perceptimet lokale ndaj SWISSCOY. Shumica e të anketuarve e shohin Zvicrën si një aktor neutral që kontribuon pozitivisht në procesin e konsolidimit të paqes. Shumë të intervistuar vlerësojnë rolin jo-luftarak të SWISSCOY, duke theksuar se prezenca zvicerane nuk ka peshën politike apo interesat ushtarake shpesh të lidhura me fuqitë e mëdha të huaja. Një prej të intervistuarve deklaroi: “Zvicra është këtu për të ndihmuar, jo për të kontrolluar,” duke reflektuar bindjen e përhapur që mbështetja logjistike, mjekësore dhe për ruajtjen e paqes nga SWISSCOY është e përshtatur me nevojat lokale.
Megjithatë, studimi zbuloi edhe një pjesë skepticizmi te disa prej të intervistuarve, veçanërisht te të rinjtë ose ata më aktivë politikisht. Këta individë ngrejnë pyetje për qëndrueshmërinë e neutralitetit zviceran në një peizazh gjeopolitik gjithnjë e më kompleks. Për shembull, një i intervistuar përmendi vështirësinë për të qëndruar neutral brenda një misioni ndërkombëtar që përfshin kaq shumë aktorë politikë. Kjo pasqyron frikën se me një përfshirje në rritje në misione ndërkombëtare, Zvicra mund të afrohet gradualisht me strategjitë më të gjera gjeopolitike perëndimore, pavarësisht traditës së saj të gjatë të neutralitetit.
Në përgjithësi, megjithëse shumica e kosovarëve kanë një mendim pozitiv për neutralitetin zviceran dhe përpjekjet e tij për konsolidimin e paqes, studimi tregon se qytetarët janë gjithnjë e më të shqetësuar për mënyrën se si Zvicra do të menaxhojë evoluimin e rolit të saj në misionet e ardhshme ndërkombëtare për ruajtjen e paqes. Sidoqoftë, këto shqetësime janë më të vogla krahasuar me nevojën e perceptuar nga qytetarët që SWISSCOY të vazhdojë të bashkëpunojë me autoritetet lokale.
Përfundimi: Një epokë e re për neutralitetin zviceran?
Angazhimi i Zvicrës në Kosovë është pjesë e një tendence më të gjerë të politikës së saj të jashtme: përshtatja e neutralitetit me kompleksitetin e marrëdhënieve ndërkombëtare moderne. Në këtë kontekst, roli i SWISSCOY në Kosovë përbën një studim rasti të rëndësishëm mbi perceptimin e neutralitetit zviceran në terren. Megjithëse ky studim tregon reagime përgjithësisht pozitive nga popullsia lokale, ato nuk janë pa shqetësime për sfidat e ardhshme.
Ndërsa Zvicra vazhdon rolin e saj në ruajtjen e paqes në nivel ndërkombëtar, misioni në Kosovë shërben si model për të ilustruar mënyrën se si neutraliteti mund të ruhet në praktikë. Ai gjithashtu ngre pyetje të rëndësishme mbi evolucionin e neutralitetit në një botë gjithnjë e më të ndikuar nga konfliktet.
Ky studim rasti, i realizuar në kuadër të punimit tim të masterit, kontribuon në një kuptim më të mirë se si neutraliteti mund të evoluojë duke respektuar vlerat e tij themelore, duke e bërë Zvicrën një aktor unik dhe të respektuar në përpjekjet ndërkombëtare për paqe.
Alburon Kolgeci është i lindur më 20.01.2000. Jeton në Bellinzona (Tiçino). Ka përfunduar “Master of Arts in Economics and Communication, Major in Public Management and Policy” ne Università della Svizzera Italiana, Lugano. Kjo pjesë e punimit të masterit për herë të parë jepet para publikut)
HelveticALforum e falënderon dhe i uron suksese të tjera